نیمی از مردم تهران توان خرید خانه با قیمت هر متر ۸۸ میلیون تومان را ندارند
بر اساس تازه‌ترین گزارش بانک مرکزی از وضعیت بازار مسکن تهران، میانگین قیمت هر مترمربع مسکن به ۸۸ میلیون تومان رسیده است. این در حالی است که ۵۱ درصد خانواده‌های تهرانی مستأجر هستند و علاوه بر تحمل تورم ۴۵ درصدی اجاره‌بها، باید ۴۸ سال برای خرید خانه منتظر بمانند. سؤال اینجاست که برنامه دولت چهاردهم برای حل بحران مسکن مستأجران تهران چیست؟
در سال‌های اخیر، مسئله مسکن به یکی از چالش‌های جدی مردم تبدیل شده است و آمارها نیز نشانگر این واقعیت هستند. خرید خانه برای بخش عمده‌ای از مردم به یک رویا تبدیل شده که ممکن است هرگز در طول زندگی خود به آن نرسند. طبق گزارشی از وزارت راه و شهرسازی، مردم ایران باید ۴۸ سال صبر کنند تا بتوانند خانه‌ای خریداری کنند. این انتظار طولانی نتیجه سیاست‌های نادرست، رکود در تولید مسکن و تورم بالاست. گزارش جدید بانک مرکزی نیز نشان می‌دهد که در مرداد ۱۴۰۳ میانگین قیمت هر مترمربع زیربنای مسکونی در تهران به ۸۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده است که نسبت به سال گذشته ۱۶.۸ درصد افزایش داشته است. این گزارش همچنین بیان می‌کند که ۵۱ درصد خانواده‌های تهرانی مستأجرند و باید با تورم سنگین اجاره‌بها و ۴۸ سال انتظار برای خانه‌دار شدن دست و پنجه نرم کنند. برنامه دولت چهاردهم برای خانه‌دار شدن این مستأجران چیست؟
بحران مسکن برای گروه‌های مختلف جمعیتی
آمارهای ارائه شده از سوی برنامه نهضت ملی مسکن و سایر طرح‌های حمایتی، نمایانگر مشکلات جدی در حوزه مسکن است. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، از میان ۷ میلیون نفر متقاضی مسکن ملی در دولت گذشته، ۵ میلیون نفر در ارزیابی‌های اولیه و ۱.۸ میلیون نفر در بررسی‌های نهایی، واجد شرایط دریافت مسکن حمایتی شناخته شدند. یکی از شرایط اصلی برای ثبت‌نام در این طرح‌ها این است که متقاضی و افراد تحت تکفل او نباید از اول فروردین ۱۳۸۴ به بعد هیچ ملکی به نام خود داشته باشند.
بر اساس روند ثبت‌نام این طرح، بیش از ۵ میلیون خانوار در کشور فاقد مسکن ملی هستند و در ۱۹ سال گذشته موفق به خرید خانه نشده‌اند. به علاوه، آمار نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، ۵۱ درصد خانواده‌های تهرانی مستأجر بوده‌اند. همچنین هر ساله حدود ۵۰۰ هزار ازدواج جدید در کشور ثبت می‌شود که تقاضای مسکن را بیشتر می‌کند. افزون بر این، آمارهای طلاق نیز به افزایش نیاز به مسکن کمک می‌کنند. این ارقام نشانگر تقاضای انباشته و فزاینده برای مسکن است.
هزینه‌های سنگین مسکن برای خانواده‌ها
مسکن بخش بزرگی از هزینه‌های خانوارها را به خود اختصاص می‌دهد. این هزینه برای مستأجران بیشتر محسوس است. طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران، مسکن ۳۸.۱ درصد از سبد هزینه‌های خانوارهای ایرانی را تشکیل می‌دهد که در تهران این رقم به ۵۰.۸ درصد رسیده است. این یعنی یک خانواده تهرانی بیش از نیمی از درآمد سالانه خود را برای مسکن هزینه می‌کند و اگر مستأجر باشند، این رقم می‌تواند بیشتر شود. این وضعیت باعث می‌شود که امکان پس‌انداز برای خانواده‌ها بسیار محدود شود. از سوی دیگر، گزارش بانک مرکزی از افزایش ۴۵ درصدی تورم مسکن در تهران و ۴۹ درصدی در سایر مناطق شهری کشور خبر می‌دهد.
در مقایسه با استانداردهای جهانی، سهم مسکن در سبد هزینه‌های خانوارهای ایرانی بسیار بیشتر است. طبق اعلام دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد، سهم ایده‌آل هزینه مسکن نباید بیش از ۳۰ درصد باشد، اما در ایران این عدد به طور میانگین ۳۸.۱ درصد و در تهران ۵۰ درصد است. برای مقایسه، سهم مسکن در سبد هزینه خانوارهای کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) به طور میانگین ۲۳ درصد است.
آمارها نشان می‌دهند که مردم تهران علاوه بر مواجهه با تورم بالای اجاره‌بها، با بحران بزرگی در خرید خانه روبه‌رو هستند. دولت جدید چه تدابیری برای مقابله با این بحران اتخاذ خواهد کرد؟ آیا روش‌های اشتباه گذشته را تکرار خواهد کرد یا با اتخاذ سیاست‌های درست، می‌تواند از بحران مسکن کاسته و شرایط بهتری برای مردم فراهم کند؟
