تصادفات جاده‌ای به عنوان چهارمین علت اصلی پرونده‌های ورودی کیفری در دستگاه قضایی شناخته می‌شوند و چالشی جدی برای سلامت و ایمنی عمومی به شمار می‌روند. این حوادث سومین علت مرگ و میر پس از بیماری‌های قلبی و سرطان هستند. به گزارش منابع رسمی، تنها در نیمه اول سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۰ هزار نفر در اثر تصادفات جان خود را از دست داده‌اند، در حالی که بیش از ۱۹۰ هزار نفر نیز مصدوم شده‌اند.
عوامل تأثیرگذار در تصادفات
تحقیقات نشان می‌دهد عوامل متعددی در وقوع تصادفات نقش دارند که به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:
-
عامل انسانی: رفتارهای پرخطر رانندگی، مانند سرعت غیرمجاز و عدم توجه به قوانین.
-
وسیله نقلیه: نقص‌های فنی خودروها و موتورسیکلت‌ها.
-
-
زیرساخت‌ها و جاده‌ها: کیفیت نامناسب مسیرهای ارتباطی.
-
عوامل طبیعی: شرایط جوی نامناسب.
آمار تصادفات در جاده‌ها و شهرها
بر اساس آمار پلیس راهور:
-
۲۵ درصد تصادفات در جاده‌ها و ۷۵ درصد در داخل شهرها رخ می‌دهند.
-
اما ۷۵ درصد جان‌باختگان در جاده‌های برون‌شهری و ۲۵ درصد در مناطق شهری ثبت شده‌اند.
کاهش آمار پرونده‌های قضایی مرتبط با تصادفات
در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۲، تعداد پرونده‌های قضایی ناشی از تصادفات حدود ۱۶ درصد کاهش داشته است، اما آمار فوتی‌ها ۴.۸ درصد افزایش یافته است. برنامه‌های قضازدایی، پرداخت دیه از طریق بیمه‌ها و پیشگیری‌های قانونی نقش موثری در کاهش تعداد پرونده‌ها داشته‌اند.
راهکارهای قانونی و اجرایی
برخی از اقدامات و الزامات قانونی شامل:
-
کاهش تلفات رانندگی: مطابق برنامه ششم توسعه، دولت مکلف به کاهش تلفات رانندگی به میزان ۳۱ درصد تا پایان این برنامه است.
-
سامانه‌های هوشمند حمل‌ونقل: نصب و استفاده از سیستم‌های هوشمند مانند دوربین‌های کنترل سرعت و سامانه‌های مدیریت ناوگان.
-
تخصیص اعتبارات پیشگیری: شهرداری‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط موظف به گزارش عملکرد خود در زمینه کاهش تصادفات هستند.
نقش حمل و نقل هوشمند در کاهش تصادفات
سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل، با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند کنترل ترافیک، هدایت هوشمند خودروها و سامانه‌های شبیه‌سازی وضعیت ترافیک، تأثیر مثبتی بر کاهش تصادفات داشته‌اند. خودروهای جدید نیز با برخورداری از فناوری‌های پیشرفته ایمنی می‌توانند اثر خطاهای انسانی را کاهش دهند.
جمع‌بندی
کاهش تصادفات نیازمند هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی، نظارت بر اجرای قوانین، توسعه حمل‌ونقل هوشمند و افزایش آگاهی عمومی است. اجرای این راهکارها نه تنها موجب کاهش تلفات جاده‌ای می‌شود، بلکه تاثیر مثبتی بر کاهش پرونده‌های قضایی مرتبط خواهد داشت.
