انرژی‌های تجدیدپذیر به‌عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی و کم‌کردن وابستگی به سوخت‌های فسیلی، در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورها اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند. ایران نیز به دلیل برخورداری از منابع طبیعی فراوان، در حال تلاش برای بهره‌برداری بهتر از این ظرفیت‌ها است.
با این حال، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد انرژی ایران همچنان کم است و حدود ۲ درصد از مصرف انرژی کشور از این منابع تأمین می‌شود. نیروگاه‌های خورشیدی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تجدیدپذیر در ایران شناخته شده‌اند. با وجود تابش بالای خورشید در بسیاری از نقاط، تعداد نیروگاه‌های فعال محدود است و نیاز به سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها بیش از پیش حس می‌شود.
علاوه‌بر این، ایران پتانسیل بالایی در تولید انرژی بادی دارد، به‌ویژه در مناطق شمال غربی و جنوبی. با این حال، تعداد نیروگاه‌های بادی و تولید انرژی از این منبع نسبت به ظرفیت موجود بسیار کمتر است. همچنین منابع زیست‌توده و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر نیز در مراحل ابتدایی توسعه در ایران قرار دارند.
دولت چهاردهم اقدامات جدی برای توسعه این منابع انجام داده و برنامه‌ریزی‌هایی برای افزایش ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر تا ۳۰ تا ۵۰ هزار مگاوات دارد. بودجه قابل‌توجهی نیز برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی در نظر گرفته شده است که فرصت بزرگی برای پیشرفت صنعت برق تجدیدپذیر به حساب می‌آید.
از سوی دیگر، فرآیندهای جدیدی همچون صدور “شناسه یکتا” برای پروژه‌های نیروگاه‌های تجدیدپذیر و افزایش ظرفیت قرارداد خرید تضمینی برق تجدیدپذیر از ۳ مگاوات به ۱۰ مگاوات، زمینه‌های لازم برای تشویق سرمایه‌گذاران و تسهیل در ثبت پروژه‌ها را فراهم می‌کند.
با وجود این حمایت‌ها، چالش‌هایی همچون کمبود زیرساخت‌های لازم، قوانین حمایتی ناکافی و نیاز به آگاهی‌بخشی عمومی همچنان وجود دارد. از جمله نیازهای اساسی برای پیشرفت در این حوزه، توسعه فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی در زمان‌های کم‌تولیدی و ایجاد قوانین جذب سرمایه‌گذاری است.
برای رسیدن به توسعه پایدار در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، ایجاد انگیزه‌های مالی، برگزاری دوره‌های آموزشی، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه فناوری‌های نوین و همکاری با کشورهای پیشرفته از اقدامات ضروری به‌شمار می‌روند.
توسعه این منابع نه تنها به کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی کمک می‌کند، بلکه حفاظت از محیط‌زیست و ایجاد اشتغال پایدار را نیز به‌همراه خواهد داشت. با توجه به پتانسیل‌های ایران و حمایت‌های دولتی، انتظار می‌رود که انرژی‌های تجدیدپذیر به یکی از ارکان اصلی تأمین انرژی کشور تبدیل شوند.
