گرجستان؛ نمونهای تازه از افول نفوذ آمریکا در اوراسیا
تحلیف رئیسجمهوری جدید گرجستان که به روسیه گرایش دارد، نمودی آشکار از ناکامی سیاستهای آمریکا و غرب در اوراسیا است.
با پایان دوره ریاستجمهوری «سالومه زورابیشویلی» که از حامیان جدی عضویت گرجستان در اتحادیه اروپا بود، «میخائیل کاولاشویلی» رئیسجمهور جدید این کشور شد. این چهره سرشناس فوتبال سابق، مسیر نزدیکی به روسیه را بر راه ورود به اتحادیه اروپا ترجیح داده است.
انتخاب کاولاشویلی در شرایطی رخ داد که تنشهای سیاسی در گرجستان بالا گرفت و رئیسجمهور پیشین، صحت انتخابات را زیر سوال برد و خواستار انتخابات مجدد شد.
گرجستان، که زمانی بهعنوان نماد ارزشهای غربی در قفقاز جنوبی شناخته میشد، اکنون به مسیری متفاوت حرکت کرده است. این تغییر مسیر باعث شده تا شکست سیاستهای واشنگتن و متحدانش در پیشبرد «دموکراسی» در این منطقه بیشتر برجسته شود.
چرخش سیاست گرجستان؛ از غرب به شرق
تحلیلها نشان میدهد که سرمایهگذاریهای سیاسی و مالی آمریکا در گرجستان از دهه ۱۹۹۰، به حالت تعلیق درآمده است. سیاستمداران برجسته گرجستان، مانند «میخائیل ساکاشویلی»، تلاش کردند این کشور را بهعنوان یک ملت اروپایی معرفی کنند، اما اکنون گرجستان بهدلیل فشارهای ژئوپلیتیکی میان روسیه و غرب، در موقعیتی حساس قرار دارد.
این وضعیت نشاندهنده کاهش نفوذ آمریکا در اوراسیا است، در حالی که روسیه و چین با توسعه سیاستها و زیرساختهای منطقهای، نقش خود را تقویت کردهاند.
نفوذ روسیه و چین در اوراسیا
روسیه با تأسیس سازمانهایی نظیر «اتحادیه اقتصادی اوراسیا» و «سازمان پیمان امنیت جمعی»، به دکترین اوراسیاگرایی که ضدغربی و ضدلیبرال است، پایبند مانده است. از سوی دیگر، چین با اجرای طرح «کمربند و جاده»، نفوذ زیرساختی خود را در منطقه گسترش داده و تغییرات ژئوپلیتیکی عمدهای ایجاد کرده است.
استراتژی نامنسجم آمریکا در اوراسیا
واشنگتن در سالهای اخیر طرحهایی نظیر «آکوس» و «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» را معرفی کرده است. اما این طرحها بهدلیل پراکندگی و عدم انسجام، موفقیت قابلتوجهی نداشتهاند. سیاستهای آمریکا همچنان بر تقسیمبندی اوراسیا به زیرمنطقهها و تکیه بر کشورهایی محوری مانند ترکیه و ژاپن تمرکز دارد، که این رویکرد توان رقابتی آن را کاهش داده است.
پیامدهای افول سیاست آمریکا در قفقاز جنوبی
گرجستان، که زمانی از شرکای استراتژیک واشنگتن در قفقاز جنوبی بود، اکنون در حال تقویت روابط خود با روسیه است. این تغییر، نشاندهنده افزایش شکافهای ژئوپلیتیکی و کاهش نفوذ ایالات متحده در این منطقه است.
در نهایت، اگر سیاستهای آمریکا در قبال اوراسیا بازنگری نشود، این کشور شاهد خروج خود از معادلات قدرت در منطقه خواهد بود.