از دانشکده حقوق تا اتاق‌های تصمیم‌گیری
دانشکده حقوق دانشگاه تهران، سال‌هاست که به‌عنوان یکی از معتبرترین مراکز آموزش حقوق در خاورمیانه شناخته می‌شود. بسیاری از چهره‌های برجسته عرصه وکالت، قضاوت، سیاست‌گذاری حقوقی و آموزش عالی، از دل این نهاد علمی بیرون آمده‌اند. در این مقاله، با چند تن از وکلای موفق فارغ‌التحصیل از دانشگاه تهران گفت‌وگو کرده‌ایم تا مسیر پیشرفت آن‌ها، تجربه‌های عملی و توصیه‌هایی که برای نسل جدید دارند را به‌صورت مستند و آموزنده مرور کنیم.
دکتر نیما سهرابی: وکالت با نگرش استراتژیک
نیما سهرابی، وکیل پایه یک دادگستری، دکتری حقوق خصوصی و یکی از مشاوران حقوقی شرکت‌های بزرگ نفتی کشور است. او در گفت‌وگو با ما، از دوران تحصیل خود در دانشگاه تهران چنین یاد می‌کند:
«فضای رقابتی و علمی دانشکده، باعث شد از همان ابتدا یاد بگیرم که وکالت، صرفاً یک دانش نیست، بلکه مهارتی ترکیبی از تحلیل، روان‌شناسی و تعامل حرفه‌ای است.»
دکتر سهرابی، مسیر خود را از وکالت‌های ساده ملکی آغاز کرد و امروزه در پرونده‌های میلیاردی با طرف‌های خارجی حاضر می‌شود. وی تأکید می‌کند که آشنایی‌اش با زبان حقوقی انگلیسی و کارگاه‌های قرارداد بین‌المللی در دانشگاه، مسیر حرفه‌ای‌اش را متحول کرد.
مهسا پورمند: از وکالت خانواده تا بنیان‌گذاری استارتاپ حقوقی
مهسا پورمند، وکیل دادگستری و کارآفرین در حوزه فناوری حقوقی (LegalTech) است. او پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران، ابتدا در حوزه دعاوی خانواده و امور زنان فعالیت می‌کرد، اما به مرور به سمت نوآوری در خدمات حقوقی گرایش پیدا کرد:
«دانشگاه تهران، ذهنم را برای تحلیل ساختارهای اجتماعی باز کرد. فهمیدم که وکالت، فقط دفاع از یک فرد در دادگاه نیست؛ می‌تواند ابزار تغییر اجتماعی هم باشد.»
خانم پورمند امروز بنیان‌گذار یک پلتفرم مشاوره حقوقی آنلاین برای زنان است و تلاش دارد عدالت را به‌شکل سریع‌تر و ساده‌تری برای گروه‌های آسیب‌پذیر فراهم کند.
دکتر فرهاد اصلانی: آموزش، پژوهش، و وکالت در سطح بین‌المللی
دکتر اصلانی، علاوه بر وکالت در ایران، مجوز فعالیت حقوقی در یکی از کشورهای اروپایی را نیز دارد. او معتقد است:
«دانشکده حقوق دانشگاه تهران، دریچه من به دنیای حقوق تطبیقی بود. اگر آن تجربه‌ها نبود، هیچ‌گاه نمی‌توانستم خودم را در ساختار حقوقی کشورهای دیگر وفق دهم.»
او امروزه در پروژه‌های بین‌المللی داوری تجاری، معاهدات سرمایه‌گذاری و پروژه‌های بین‌المللی نفت و گاز مشغول به کار است. تأکید وی بر یادگیری پیوسته و مطالعه روزانه، نکته‌ای بود که در همه مراحل گفت‌وگو تکرار می‌کرد.
لیلا سادات عابدی: صدای عدالت در حوزه رسانه و آموزش عمومی
لیلا عابدی، وکیل، فعال رسانه‌ای و مدرس حقوق رسانه، معتقد است که «حق، اگر به زبان مردم بیان نشود، از بین می‌رود». او از نخستین فارغ‌التحصیلان حقوق دانشگاه تهران بود که وارد تولید محتوای آموزشی برای مردم در شبکه‌های اجتماعی شد.
«تحصیلاتم در دانشگاه تهران به من قدرت تحلیل حقوقی داد؛ اما چیزی که در آن فضا یاد گرفتم، مسئولیت اجتماعی وکالت بود.»
او امروزه در تلویزیون و فضای مجازی با ساده‌سازی مفاهیم پیچیده حقوقی برای عموم، نقش مهمی در افزایش آگاهی عمومی ایفا می‌کند.
ناصر آذرخش: وکیل جوان و نوآور در بازار قراردادهای استارتاپی
ناصر آذرخش، با سابقه کمتر از ۱۰ سال، از چهره‌های جوان ولی تأثیرگذار وکالت در حوزه تجارت دیجیتال است. او تخصص خود را بر قراردادهای استارتاپی، مالکیت فکری و حقوق فناوری متمرکز کرده و با چندین شتاب‌دهنده و صندوق سرمایه‌گذاری همکاری دارد.
«یکی از اساتیدم در دانشگاه تهران همیشه می‌گفت: وکالت فقط دفاع از حق نیست، بلکه ساختن سازوکار حق هم هست.»
آذرخش امروزه در کنار فعالیت حقوقی، در آموزش کارآفرینان جوان و توسعه سیاست‌های حقوقی مرتبط با فناوری در ایران نیز نقش دارد.
نقاط مشترک در مسیر موفقیت این وکلا
در میان همه این مصاحبه‌ها، چند نکته به‌صورت مشترک تکرار می‌شد:
-
اهمیت دانشگاه تهران به‌عنوان بستر علمی و فکری قدرتمند
-
پشتکار و پیوستگی در مطالعه، تمرین و یادگیری مداوم
-
توانایی تلفیق دانش حقوقی با مهارت‌های نرم مانند ارتباط، روان‌شناسی، رسانه یا مدیریت
-
نگاه اخلاق‌محور به وکالت؛ نه صرفاً کسب درآمد بلکه ایفای نقش اجتماعی
نقش دانشگاه تهران در پرورش وکلای مؤثر
از دید این وکلا، دانشگاه تهران بیش از هر چیز ذهن آن‌ها را تربیت کرده است، نه صرفاً دانش آن‌ها را. ساختار کلاس‌ها، حضور استادان برجسته، فضای انجمن‌های علمی، فرصت دسترسی به منابع حقوقی جهانی، و ارتباط با سایر دانشجویان نخبه، مهم‌ترین عواملی بودند که در شکل‌گیری هویت حرفه‌ای این فارغ‌التحصیلان تأثیرگذار بوده‌اند.
توصیه‌های کاربردی برای دانشجویان حقوق
مصاحبه‌شونده‌ها توصیه‌های مشترکی برای دانشجویان و علاقه‌مندان به وکالت داشتند:
-
زبان تخصصی حقوق را جدی بگیرید؛ هم زبان فارسی حقوقی و هم انگلیسی تخصصی
-
تمرین نگارش لایحه، دادخواست و قرارداد را از سال اول دانشگاه آغاز کنید
-
دنبال تجربه باشید؛ کارآموزی در دفاتر حقوقی، حضور در دادگاه، شرکت در مسابقات Moot Court
-
مهارت‌های نرم (مثل سخنوری، مذاکره، فن بیان و حتی حضور مؤثر در رسانه) را تقویت کنید
-
همیشه از خود بپرسید: آیا این دانش من، به حل یک مشکل در جامعه کمک می‌کند؟
مسیر روشن، از آگاهی تا عمل
این مصاحبه‌ها به‌خوبی نشان می‌دهند که فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران، می‌تواند آغازی باشد برای مسیری تأثیرگذار، نه صرفاً شغلی معمولی. کسانی که از این بستر علمی استفاده کرده‌اند، امروز نه‌تنها در دفاع از حقوق مردم موفق‌اند، بلکه در آموزش، نوآوری، کارآفرینی، سیاست‌گذاری و حتی تحول اجتماعی نقش دارند.
برای دانشجویان امروز، شناخت این مسیرها می‌تواند الهام‌بخش باشد تا از دل «تحصیل»، به‌سوی «تأثیر» حرکت کنند.
