زندگی شهری با تمام مزایای خود، چالشهای خاصی نیز به همراه دارد. یکی از این چالشها، همزیستی با دیگران در ساختمانهای مسکونی یا مجتمعهای آپارتمانی است. هرچند ارتباط با همسایگان میتواند به ایجاد شبکههای اجتماعی قوی و حمایتهای متقابل منجر شود، اما گاهی همین روابط منبع اختلافات و درگیریها میشود.
اختلافات همسایگی میتواند در قالبهای مختلفی بروز کند؛ از سر و صدای زیاد گرفته تا تجاوز به حریم خصوصی، از ایجاد مزاحمت تا تخریب اموال. در این مقاله به بررسی دلایل بروز این اختلافات، مسیرهای قانونی پیگیری و چگونگی تعیین مقصر در این دعواها خواهیم پرداخت.
علل اصلی بروز اختلافات همسایگی
۱. سر و صدای زیاد
یکی از رایجترین دلایل بروز اختلافات، ایجاد سر و صدای زیاد در ساعات استراحت یا شبانهروز است.
قانون ایران بر اساس ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی، ایجاد هرگونه سر و صدای ناهنجار و مزاحمتآمیز را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. این مجازات میتواند شامل حبس از سه ماه تا یک سال و جزای نقدی باشد.
نمونههای رایج از این نوع اختلافات عبارتند از:
-
صدای بلند موسیقی
-
جابهجایی اثاثیه در ساعات شب
-
-
صدای بازی کودکان در فضای مشترک
-
استفاده از ابزارآلات برقی پر سر و صدا
۲. تجاوز به حریم خصوصی
حریم خصوصی یکی از حقوق اساسی هر فرد است. اگر همسایهای اقدام به نصب دوربین مداربسته بهگونهای کند که دید به داخل منزل دیگری داشته باشد، این عمل نقض حریم خصوصی محسوب میشود.
طبق ماده ۱۰۴ قانون مدنی، هرگونه تصرف یا اقدام که موجب ورود به حریم خصوصی دیگران شود، ممنوع است و میتواند به تشکیل پرونده کیفری منجر شود.
۳. تجاوز به حریم ملک
یکی از موضوعات حساس در دعواهای همسایگی، تجاوز به حریم ملک است.
بهعنوان مثال:
-
ساختوساز بدون اجازه در محوطه مشترک
-
ایجاد دیوار یا سایبان که منجر به تجاوز به فضای دیگران شود
-
تصرف پارکینگ همسایه
مطابق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، هرگونه تجاوز به ملک دیگری که موجب تصرف عدوانی، ممانعت از حق یا ایجاد مزاحمت شود، جرم تلقی میشود و متجاوز به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.
۴. ایجاد مزاحمت بصری و بویایی
گاهی اوقات همسایهای با نصب تابلو، بنر یا حتی پوشاندن فضای مشاع با اشیاء غیرضروری، موجب آزار بصری دیگران میشود. همچنین انتشار بوی نامطبوع ناشی از آشپزی، استعمال مواد دخانی یا نگهداری زباله در راهپلهها نیز میتواند منجر به شکایت همسایگان شود.
بر اساس ماده ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی، هرگونه ایجاد مزاحمت بصری، بویایی یا صوتی که منجر به سلب آسایش دیگران شود، جرم محسوب میشود.
۵. تخریب اموال همسایه
تخریب اموال همسایه یکی از مواردی است که میتواند به پروندههای حقوقی و کیفری تبدیل شود.
بهعنوان مثال:
-
تخریب شیشه یا درب منزل همسایه
-
آسیب زدن به خودرو پارکشده در پارکینگ مشترک
-
ایجاد ترک در دیوار یا سقف بهدلیل انجام تعمیرات غیراصولی
مطابق ماده ۶۷۷ قانون مجازات اسلامی، تخریب عمدی اموال دیگران جرم است و مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و پرداخت غرامت محکوم میشود.
پروندههای واقعی از دعوای همسایگی
پرونده اول: شکایت از سر و صدای حیوانات
در یکی از محلههای تهران، یکی از ساکنان با نگهداری از چندین سگ در آپارتمان خود، موجب بروز نارضایتی شدید همسایگان شد. سر و صدای حیوانات بهویژه در ساعات شبانه به حدی بود که برخی از ساکنان بهدلیل بیخوابی دچار مشکلات جسمی و روحی شدند.
با توجه به گزارشهای متعدد، پروندهای با موضوع ایجاد مزاحمت صوتی تشکیل شد و دادگاه ضمن الزام صاحب حیوانات به رعایت قوانین مربوط به نگهداری حیوانات، وی را به پرداخت جریمه نقدی محکوم کرد.
پرونده دوم: تخریب اموال در پی نزاع همسایگی
در یک مجتمع مسکونی، دو همسایه بر سر پارکینگ مشترک دچار مشاجره شدند. یکی از طرفین در جریان درگیری، عمداً به خودروی دیگری آسیب رساند و شیشه آن را شکست.
پرونده با موضوع تخریب عمدی اموال به دادگاه ارسال شد و قاضی با استناد به تصاویر دوربین مداربسته، فرد خاطی را به پرداخت غرامت و جبران خسارت محکوم کرد.
پرونده سوم: ایجاد مزاحمت با بوی نامطبوع
در یکی از ساختمانهای اداری، یکی از واحدها اقدام به باز کردن رستوران کوچک بدون مجوز کرد. پختوپز مداوم غذاها باعث انتشار بوی نامطبوع در راهروها و واحدهای مجاور شد.
شکایات متعدد از سوی همسایگان منجر به تشکیل پروندهای با موضوع ایجاد مزاحمت بویایی شد و دادگاه ضمن دستور به تعطیلی رستوران، مالک را به پرداخت جریمه محکوم کرد.
راهکارهای قانونی برای رفع اختلافات همسایگی
۱. شورای حل اختلاف: پیش از مراجعه به دادگاه، توصیه میشود اختلافات را از طریق این شورا حلوفصل کنید.
۲. مشاوره حقوقی: مراجعه به وکیل متخصص برای تدوین شکایت و ارائه مستندات مؤثر است.
۳. استفاده از مستندات: تصاویر دوربین مداربسته، پیامهای متنی، شهادت شهود و گزارشهای پلیس میتواند به اثبات ادعا کمک کند.
۴. تعیین کارشناس رسمی دادگستری: در پروندههای تخریب اموال یا تجاوز به حریم ملک، کارشناس میتواند خسارتها را ارزیابی کند.
۵. مراجعه به کلانتری: در مواردی مانند تهدید یا درگیری فیزیکی، مراجعه به کلانتری و دریافت گزارش رسمی ضروری است.
توصیههای پیشگیرانه برای کاهش دعوای همسایگی
-
احترام به حریم خصوصی دیگران
-
پرهیز از صدای بلند در ساعات استراحت
-
اطلاعرسانی قبل از هرگونه تعمیرات یا تغییرات ساختمانی
-
مشورت با هیئتمدیره ساختمان پیش از هر اقدام
-
ایجاد کانال ارتباطی میان ساکنان برای اطلاعرسانی مشکلات
همسایگی موفق تنها در گرو رعایت اصول اخلاقی و اجتماعی نیست، بلکه نیازمند توجه به برخی موارد پیشگیرانه نیز هست. یکی از مهمترین اصول، احترام به حریم خصوصی دیگران است. نصب دوربین مداربسته در فضاهای مشترک یا ایجاد دید مستقیم به خانه همسایه، نمونهای از نقض حریم خصوصی است که میتواند به بروز اختلافات جدی منجر شود. همچنین، پرهیز از ایجاد سر و صدای بلند در ساعات استراحت مانند نیمهشب یا صبح زود، از جمله مسائلی است که در کاهش تنشها تأثیر بسزایی دارد. بسیاری از درگیریهای همسایگی ناشی از همین مسائل جزئی است که با رعایت قوانین آپارتماننشینی بهراحتی قابل پیشگیری است.
یکی دیگر از راهکارهای مؤثر برای کاهش اختلافات، اطلاعرسانی قبل از انجام هرگونه تعمیرات یا تغییرات ساختمانی است. این اقدام میتواند از بروز سوءتفاهمها و شکایات جلوگیری کند. علاوه بر این، مشورت با هیئتمدیره ساختمان پیش از هرگونه اقدام، بهویژه در مسائل مشترک، از الزامات اساسی است. ایجاد کانالهای ارتباطی رسمی میان ساکنان مانند گروههای پیامرسان یا تابلوهای اعلانات نیز بهعنوان ابزاری برای اطلاعرسانی مشکلات و طرح مسائل بهصورت مسالمتآمیز میتواند تأثیرگذار باشد. با اتخاذ این رویکردها، بسیاری از درگیریهای همسایگی قبل از تشدید بهصورت منطقی حلوفصل خواهد شد.
دعوای همسایگی موضوعی است که میتواند از یک اختلاف ساده لفظی تا یک پرونده حقوقی پیچیده ادامه پیدا کند. با رعایت اصول اخلاقی، احترام به حقوق دیگران و آگاهی از قوانین مربوطه، میتوان از بروز بسیاری از این اختلافات جلوگیری کرد.
در صورت وقوع دعوا، آگاهی از حقوق قانونی و استفاده از مشاوره حقوقی میتواند بهعنوان اولین گام برای جلوگیری از تشدید اختلافات و حفاظت از حقوق فردی عمل کند. همسایه خوب، نعمتی است که باید از آن بهدرستی مراقبت کرد. آیا شما نیز درگیر چنین پروندهای شدهاید؟ وکیل متخصص میتواند به شما در مسیر احقاق حق و رفع اختلافات کمک کند.
